Στο προηγούμενο άρθρο που είχε τίτλο «Το μεγάλο σάλτο», γράφαμε ότι είναι αδιανόητο σε μια παγκοσμιοποιημενη οικονομία να μην υπάρχει η δυνατότητα αντιπαραβολής και συμψηφισμού των χρεών όλων των επιχειρήσεων και όλων των κρατών της υδρογείου. Αυτή η δυνατότητα, η συγκέντρωση δηλαδή των πληρωμών στον ίδιο τόπο γινόταν ακόμη και στον μεσαίωνα, π.χ στη Λυών, σε ειδικά ιδρύματα, τα λεγόμενα virements [μεταβιβάσεις χρεών]. Αυτό έλυνε σημαντικά το πρόβλημα της ρευστότητας, καθώς για την ίδια μάζα προϊόντων απαιτούνταν λιγότερη μάζα χρήματος.
