Με το παραπάνω παράδειγμα των πηγαδιών, και χρησιμοποιώντας την μέθοδο της αφαίρεσης (abstraction), που είναι μια φιλοσοφική κατηγορία, προσπάθησα μέσα σε λίγες γραμμές να συμπυκνώσω όλη τη θεωρία της υπεραξίας που με τόση εκπληκτική σχολαστικότητα και ακρίβεια περιγράφει ο Μαρξ (Κεφάλαιο, 1ος Τόμος, σελ. 190-211). Γράφει στο ίδιο τόμο ότι « ως αξίες, όλα τα εμπορεύματα είναι μόνο ορισμένες μάζες στερεοποιημένου χρόνου εργασίας ». Στο παράδειγμα με τα πηγάδια απλώς ο στερεοποιημένος χρόνος εργασίας εμφανίζεται σαν …υγροποιημένος, ας μου το συγχωρέσουν αυτό οι αναγνώστες. Επίσης ας μου συγχωρήσουν ότι την προσέγγιση της εννοίας της υπεραξίας την εξετάζω αρχικά όχι με την παράμετρο της παράτασης της χρονικής διάρκειας (του αναγκαίου χρόνου και της υπερεργασιας), αλλά με μια πιο σύνθετη έννοια, της ποσότητας εργασίας εντός του ιδίου χρονικού διαστήματος που είναι αναγκαίος για την παραγωγή (και αναπαραγωγή) του προϊόντος που λέγεται εργατική δύναμη εντός του κανονικού οκταωρου.
Με το παράδειγμα των πηγαδιών, των κουβάδων με το νερό πιο σωστά, εμφανίζεται η μορφή της υπεραξίας χειροπιαστή, μπορείς να την πιάσεις και να την σηκώσεις, να τη δείξεις στον κόσμο, στους ίδιους τους εργάτες λέγοντας τους : -Tη βλέπετε ;…δεν θα τη ξαναδείτε.
Θα μπορούσε κάποιος να με επικρίνει ότι με το παραπάνω παράδειγμα δεν εξέτασα καθόλου αυτό που ο Μαρξ αποκαλεί σταθερό κεφάλαιο, και που στο παράδειγμα μας το θεωρούμε ίσο με μηδέν. Ο Μαρξ είχε προβλέψει και αυτήν ακόμη την περίπτωση ..Γράφει λοιπόν «Αν το σ, το σταθερό κεφάλαιο ηταν=0, μ άλλα λόγια, αν υπήρχαν κλάδοι βιομηχανίας όπου ο κεφαλαιοκράτης δεν θα χρειαζόταν να χρησιμοποιήσει παραγμενα μέσα παραγωγής, ούτε πρώτες ύλες, ούτε βοηθητικές ύλες, ούτε εργαλεία δουλειάς, αλλά μόνο ύλες που υπάρχουν από τη φύση και εργατική δύναμη, τότε δεν θα υπήρχε κανένα σταθερό μέρος αξίας για να μεταβιβαστεί στο προϊόν.[…].Θαχαμε Κ=(0+μ)=μ[…](σ.σ.Κ=κεφαλαιο και μ= μεταβλητο κεφάλαιο που είναι ίσο με την αξία της εργατικής δύναμης). Η καθαρή ανάλυση του process απαιτεί λοιπόν να κάνουμε ολότελα αφαίρεση του μέρους της αξίας του προϊόντος στο οποίο εμφανίζεται ξανά μόνο η σταθερή αξία του κεφαλαίου, δηλαδή να υπολογίσουμε το σταθερό κεφάλαιο σ=0, και να εφαρμόσουμε έτσι ένα νόμο των μαθηματικών που εργάζεται με μεταβλητά και σταθερά μεγέθη και όπου το σταθερό μέγεθος συνδέεται με το μεταβλητό μόνο με πρόσθεση και αφαίρεση».(Μαρξ.Κεφαλαιο,1ος τομος,σελ.225-226).
Έναν τέτοιο κλάδο της βιομηχανίας (τα πηγάδια του παραδείγματος ) δημιουργήσαμε με την δύναμη της αφαίρεσης (abstraction), που για την κατανόηση της θεωρίας της υπεραξίας αποδείχτηκε αποτελεσματικότατο.
***
Ας επιστρέψουμε όμως στο πηγάδι μας και ας παρακολουθήσουμε το αφεντικό που απομακρύνεται την Παρασκευή το βράδυ
χαρούμενος, αλλά και με ένοχο βηματισμό, «με ένα πολυσήμαντο χαμόγελο» και με το δωδεκάκιλο στο χέρι, όπως είπαμε παραπάνω. Δεν προλαβαίνει να πάει μακριά, λίγο πιο κάτω τον περιμένει
ένας χωροφύλακας.«-Θέλω και εγώ από το δωδεκάκιλο, λέει ο χωροφύλακας, γιατί αν δεν ήμουν εγώ, θα επαναστατούσε ο ξένος και θα σε έπνιγε μέσα στο πηγάδι ».
Σκέφτεται λίγο το αφεντικό, στο τέλος αναγνωρίζει ότι έχει κάποιο δίκαιο, αλλά πόσα να του δώσει ; Η πλεονεξία του δεν έχει όρια. Είναι ικανός να του πει ότι : «-τρέξε να προλάβεις και τους εργάτες, μόλις τους έδωσα από 8 κουβάδες στον καθένα »
Ο χωροφύλακας δεν χάνει την ευκαιρία : «-Ας πάρω κι από τους δυο » λέει. Και από το αφεντικό και από τους εργάτες. Αυτό και κάνει.
Και δεν μιλάμε για ένα πηγάδι, για ένα αφεντικό, ένα χωροφύλακα, δυο εργάτες, δυο κουβάδες. Μιλάμε για χιλιάδες πηγάδια με χιλιάδες αφεντικά, και ακόμη περισσότερους χιλιάδες χωροφύλακες, μιλάμε για εκατομμύρια εργάτες, που τους κλέβουν όχι δυο αλλά δισεκατομμύρια κουβάδες. Μπροστά σ αυτό το σκάνδαλο της απαλλοτρίωσης εκ μέρους των αφεντικών της υπεραξίας των δυο κουβάδων, όλα τα άλλα σκάνδαλα ωχριουν. Και αν ακόμη όλοι οι πολιτικοί ήταν άμεμπτοι, ακόμη και αν ήταν όλοι τους αδέκαστοι αλλά παρέμεινε αυτό το καθεστώς εκμετάλλευσης, ακόμη και σ αυτή την περίπτωση οι εργαζόμενοι θα είχαν κάθε λογο να ξεσηκωθούν. Εκατομμύρια άνθρωποι πεθάνανε και πεθαίνουν χωρίς καν να έχουν ζήσει. Πεθάνανε χωρίς να έχουνε γνωρίσει την αιτία της μίζερης ζωής τους. Χωρίς να έχουν χορτάσει ποτέ την δίψα τους, ας είναι κάθε μέρα, όλη μέρα μέσα στα νερά, στις περιόδους μάλιστα οικονομικής κρίσης, κρίσης υπερπαραγωγής, να πεινάνε επειδή βγάλανε πολύ σιτάρι, η να κρυώνουν το χειμώνα επειδή βγάλανε πολύ κάρβουνο. Σε τελική ανάλυση η κρίση υπερπαραγωγής (προϊόντων- εμπορευμάτων) σημαίνει ότι οι εργάτες αναγκάστηκαν από τους εργοδότες τους να δουλέψουνε πολύ περισσότερο απ ότι θα έπρεπε, και ότι πληρώθηκαν πολύ λιγότερο απ ότι θα έπρεπε. Και σαν ευχαριστώ τους πετάνε τώρα στο δρόμο.
Δημιουργία ολόκληρων μηχανισμών, αστυνομίες, στρατός, νόμοι, δικαιοσύνη, εκπαιδευτικό σύστημα, ιδεολογίες απερίγραπτες, οικονομικές θεωρίες, θρησκείες που φτάνουν μέχρι τη διαστροφή της ανθρώπινης λογικής, που θέλουν να αντικαταστήσουν τη γνώση με την πίστη, ένα σκοπό και μόνο έχουν, να απλώσουν μια πυκνή ομίχλη, γύρω από τα πηγάδια, με καπνογόνα και λιβάνια από θυμιατήρια, να μην βλέπει ο ένας εργάτης τον άλλο και όλοι οι εργάτες να μην βλέπουν το αφεντικό όταν απομακρύνεται με το «δωδεκάκιλο» στο χέρι.
Βλέπουμε λοιπόν με τι ανθρώπους έχουμε να κάνουμε. Δεν πρέπει και εμείς να ζωγραφίσουμε τις μορφές τους, του αφεντικού, του χωροφύλακα, και των υπόλοιπων με ρόδινα χρώματα, αλλά προς αποφυγή ενδεχόμενων παρεξηγήσεων θα επαναλάβουμε τα λόγια του Μαρξ που έλεγε για αυτούς « Εδώ πρόκειται όμως μονάχα για τα πρόσωπα, εφόσον αποτελούν την προσωποποίηση οικονομικών κατηγοριών, για φορείς καθορισμένων ταξικών σχέσεων και συμφερόντων. Η δική μου άποψη, που αντιλαμβάνεται την ανάπτυξη των οικονομικών κοινωνικών σχηματισμών ως ένα φυσικοιστορικο προτσές, μπορεί λιγότερο από κάθε άλλη άποψη να κάνει τα ξεχωριστά πρόσωπα υπεύθυνα για σχέσεις, που κοινωνικά τους προϊόντα αποτελούν αυτά τα ίδια, όσο κι αν θέλουν υποκειμενικά να ανυψωθούν πάνω απ αυτές τις σχέσεις »
Μαρξ. Κεφαλαίο 1ος τόμος . Πρόλογος στην πρώτη γερμανική έκδοση.(Η συνέχεια στο τέταρτο κεφάλαιο)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου